Çin-Rusiya münasibətləri: Müharibənin səbəb olduğu məcburi evlilik...

Poliqon xəbər verir ki, bu barədə "Le Monde" yazıb.

Qeyd olunur ki, Vaşinqton Almaniya kansleri Olaf Şoltsun aprelin 17-də başa çatan Çin səfəri və Çin sədri Si Szinpinin Fransaya gözlənilən səfəri ərəfəsində Avropanı Rusiyaya təzyiq göstərmək üçün Pekinlə münasibətlərdən istifadə etməyə çağırıb. "Le Monde" yazır ki, ABŞ avropalıları Pekinlə Ukrayna ilə bağlı "sərt söhbətə" çağırır.

Jurnalistlərin fikrincə, Çin-Rusiya münasibətlərinin möhkəmlənməsi müharibənin gedişinə konkret təsir göstərib və Rusiya iqtisadiyyatının sabitliyini qismən izah edir. Aprelin 12-də Vaşinqton 2023-cü ilin son rübündə ballistik raketlərin istehsalı üçün istifadə edilən avadanlıqların Rusiyaya idxalının 70%-dən çoxunu Çinin təmin etdiyi əvvəllər məxfi məlumatları açıqlayıb. Bundan əlavə, 2023-cü il ərzində Rusiyadan raket və tank istehsalı üçün vacib olan mikroelektronika idxalının 90%-i Çindən gətirilib.

Əsas tendensiya

Müəlliflər vurğulayırlar ki, Vaşinqton Rusiyanın sənaye sektorunun Qərbin sanksiyalarına rəğmən bərpa olunma sürətinə təəccüblənmiş ola bilər. Kremlin Rusiya neftinin Çin və Hindistana idxalından əldə etdiyi əhəmiyyətli gəlir artıq Avropa bazarının itkisini kompensasiya edib. Bununla belə, miqyası indiyədək pis qiymətləndirilən Çindən gələn maddi yardım, öldürücü silahların tədarükünün qırmızı xəttini keçməsə də, mühüm rol oynamış kimi görünür.

Məqalədə deyilir ki, digər izahat Rusiya-Çin oxunun güclənməsidir - böyük dövlətlər arasında qüvvələr balansının dəyişməsində əsas tendensiya. Hər şeyi Çin gücünün artması ilə ölçən Birləşmiş Ştatlar üçün bu tendensiya diqqətdən kənarda qala bilməz: axı Çin-Rusiya münasibətlərini möhkəmləndirən element Amerikanın hökmranlığına qarşı birgə müqavimətdir.

"Bu yaxınlaşma yeni bir şey deyil: Moskva hələ 2014-cü ildə, Krımın ilhaqından və sanksiyaların ilk dalğasından sonra Rusiya ilə Qərb ölkələri arasında münasibətlərin soyuduğu vaxt Çinə üz tutdu. O vaxtdan bəri Çin və Rusiya arasında ticarət əhəmiyyətli dərəcədə artıb. Lakin Avropa İttifaqı 2022-ci ilə qədər Moskva üçün mühüm iqtisadi tərəfdaş olaraq qaldı. Ukraynaya qarşı genişmiqyaslı müharibə başlayandan sonra Rusiya tamamilə Çinə üz tutmağa məcbur oldu", deyə müəlliflər yazır.

İki prezidentin 2022-ci il fevralın 4-də Pekində görüşü və onların "hüdudsuz dostluq" elan etmələri bu yaxınlaşmada mühüm mərhələ kimi qiymətləndirilib. Ukraynanın işğalından üç həftə əvvəl idi.

Məcburi dostluq

Jurnalistlərin fikrincə, müharibə Rusiyanı Çinin qucağına atıb. Pekin bu qədər məcburi evliliyə sevgi ilə baxmır. Xarici dünya ilə əlaqə saxlayan bəzi çinli alim və ekspertlər Rusiyanın Asiyaya yönəlməsinin həqiqiliyinə şübhə ilə yanaşırlar. Pekin Universitetindən Quan Quihainin fikrincə, Putinin Ukraynaya qarşı inadkarlığı onun Rusiyanın Avropa kimliyini itirmək qorxusu ilə izah oluna bilər. Rusiya Federasiyası Ukraynanı itirsəydi, daha çox Asiya ölkəsinə çevrilərdi.

Bununla belə, iki ölkənin dünya nizamının inkişafı ilə bağlı eyni baxışı yoxdur. Akademik Fenq Yujun yazır ki, Rusiya müharibə yolu ilə mövcud beynəlxalq və regional nizamı pozmağa çalışır, Çin isə mübahisələri sülh yolu ilə həll etmək istəyir.

Çinin müharibəyə münasibəti

Pekin Universitetinin professoru, Rusiya üzrə ekspert Fenq Yujun hesab edir ki, Rusiya Federasiyası hazırkı üstünlüyünə baxmayaraq, Ukraynada qaçılmaz məğlubiyyətə uğrayacaq. Bu, bir sıra fundamental amillərlə bağlıdır.

Poliqon.info